ERTELEME
Erteleme kendi kendimizi aldatmanın bir sonucudur. Peygamber efendimiz bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadır: “Erteleyenler helak olmuştur.” İnsanlar yarına güvenmemeli bugünün hesabını yapmalıdır. Çünkü yarına çıkabileceğinden hiç kimse emin değildir. Erteleme insanı güçsüz düşüren bir hastalıktır. Erteleme zamanımızı çalar. Bizi hedeflerimizden alı koyar, yarını baskı altına alır ve sonuç olarak saygınlığımızın düşmesine yol açar.
Ertelemenin ana nedenlerinden biri de alışkanlıklardır. Hepimiz değişimin zorluklarını kabullenmek yerine belirli kalıpları bağlanıp, bunları devam ettirme eğilimindeyiz.
Evinin pencerelerine kış panjurlarını takmaya üşenen bir adamı düşünelim. Gerekli olduğunu bildiği halde panjurlarını garajdan çıkarıp takmayı sürekli erteliyordu. Yakıt faturası gelip dayandığında fena halde sarsılır. Üstelik şimdi o işi karlı ve buzlu bir havada yapmak zorundadır.(1)
Genellikle belirli işleri erteleriz. Çünkü bunlar zordur, sevimsizdir ya da kendimizi kararsız hissetmemize neden olur. Kolay ve zevkli işleri pek de erteleme eğilimi taşımayız. Hoş olmayan işleri ertelemek onları pek ortadan kaldırmaz, sadece sizin endişe düzeyinizi arttırır. Çünkü yapılması gereken o şeyler hala ortadadır, söylenip durmakta ve sinirlerinizi sürekli germektedir.
Bir işi başarmak için bu işe başlamanız ve bunu bitirmeniz gerekir, ertelemek sizi her iki yönden yaralar. Başlamakta güçlük çekenler başlamak için baskının artmasını bitiş tarihinin yaklaşmasını beklerler.
Herkes işlerini erteleyebilir. Hepimizin sebepleri vardır. Kimi zaman önemsiz işleri başımızdan gidene kadar ertelemek iyi fikirdir. Önemli görevleri ertelemekse kesinlikle iyi bir fikir değildir.
Erteleme aynı zamanda bize zamanında yapmadığımız işlerden dolayı, başımıza gelen olaylara aşağıda verilen örnekte olduğu gibi “ keşke” dedirten bir zaman hırsızıdır.
Bir adam benzin almak için benzin istasyonuna yanaşır. Servis yapan görevli ona, aküyle yağın kontrol edilmesini isteyip istemediğini sorar. Adam sabırsızdır ve acelesi vardır. “Onlarda bir şey yoktur .“ diye cevap verir. Benzinini alıp yola koyulur ve yolda aküsü biter. “Keşke” demeye başlar ama bu “ keşke” ’ nin ona hiçbir faydası dokunmayacaktır.(2)
Ertelemeciliği fark etmek genellikle zordur, çünkü önemsiz bir şey gibi görünür. Yerine getirdiğimiz işler yapılmıştır. Kalanlar , ise yapılmamış ertelenmiştir. Dale Carnegie bir keresinde şöyle yazmıştı. " Erteleme bir sorundur; çünkü sizin için ve gelişmeniz için önemli olan işleri ihmal etmek ve geciktirmek, yolunuzu sürekli tıkayan bir engel haline gelir." (3)
Korku ertelemenin gerçek bir parçası olabilir mi? Korkunun çeşitlerini incelemek gerekir. Bazen korku hayır demek isteyip de diyemediğimiz patrondan,arkadaşlarımızdan veya aile üyelerimizden korkmaktır. Hayır diyememe probleminiz varsa sebebi genellikle hayır dediğinizde reddettiğiniz kişi ile ,aranızın bozulacağını düşünmekten ileri gelebilir. Oysa hayır demekle kişiyi reddetmiş olmayız,olsa olsa evlenme teklifinde hayır demek kişiyi reddetmek demektir..
Hayır demenin en iyi yolu muhatabınıza alınmayacağı, incinmeyeceği derecede yapıcı bir şekilde söylemektir.(4)
Bir işinizin olduğunu biliyorsunuz ve nasıl başlayacağınıza emin değilseniz o yüzden başlayamıyorsanız erteleme hastalığınız var demektir. Öyleyse erteleme hastalığınızı tedavi etmek için önce neyi ertelemekte olduğunuzu ve ertelemenizin tam olarak nedenini tespit etmek gerekir.
Bunun için boş bir kağıt alıp aşağıdaki tabloyu çizip doldurun..
YAPILMASI GEREKEN İŞLER NİÇİN YAPILAMADI GERÇEK SEBEB
l.............................................................................................................................................
2-..........................................................................................................................................
3-..........................................................................................................................................
4-..........................................................................................................................................
5..............................................................................................................................................
Ertelemenin sebepleri;
1- Yapmaktan nefret ettiğiniz için.
2- Görevin sonuçlarından korktuğunuz için.
3- Nasıl yapacağınızı bilmediğiniz için.
4- Yapmaktan zevk almadığınız için.
Erteleme, diyor Zaman yönetimi Merkezinden Dr. Merill E.Doglass ve Dr. Larry B. Baker şudur:
- Öncelikli işler yerine daha az öncelikli olanları yapmak.
- Çok önemli bir rapor üzerine çalışmanız gerekirken masanızın üstünü düzenlemek.
- Size daha fala kazandıracak müstakbel müşterinize bir tanıtım hazırlamak yerine, daha az satın alan ama dostunuz olan bir müşteriyi aramak.
- Çocuklarınızla geçirmeniz gerektiğini bildiğiniz zamanı, onlar iyice büyüyüp çok geç olana kadar ertelemek.
- Çalışanlarınıza kötü haberi söylemek yerine onlardan kaçmak. Astınızı disipline etmekten kaçabilmek için büroya gitmemek.
"Bizi gerçekten önemli ve yaşamsal işlerle uğraşmaktan alıkoyan" erteleme" kişinin kariyerini yıkabilecek, mutluluğunu bozacak ve hata hayatını kısaltacak, her alanda başarıyı önleyen, gizli gizli zarar veren alışkanlıktır."
Erteleme size dakikalara, saatlere, günlere mal olur. İşleri erteleme isteğini kontrol altına almak disiplin gerektirir, ama bir kez üstesine gidildi mi, ertelenmiş iş genellikle göründüğü kadar zor değildir.
ERTELEMECİLİKTEN KURTULMANIN YOLLARI;
- Hoşlanmadığınız işi önce yapınız: En sevmediğiniz, en çok erteleme eğilimi gösterdiğiniz işi, günün başlangıcında yapmaya çalışın. Bu, işin sürekli korku saçıp ertelenmesi yerine, işin bir an evvel olup bitmesini sağlar.(Douglass ve Baker)
- Ertelenmesi muhtemel işi parçalara ayırın: Sorunun üstesinden gelebileceğiniz bölümleriyle her gün 10-30 dakika uğraşın. Zaman dolunca bırakın. Hoş olmayan işlerle bugün uğraşmamak, aynı problemi yarın yine taşıyacağınız anlamına gelir.
- Kendinize bir bitirme tarihi saptayın: İş yapmaya motive olabilmemiz için birisiyle bahse girin. Örneğin; patronunuza bütçeyi normalden bir hafta önce hazırlayacağınızı, yapamazsanız ona bir akşam yemeği ısmarlayacağınızı söyleyin.
- İşi bitirdiğinizde kendinizi ödüllendirin: Sürekli ertelediğiniz bir projeyi bitirmenizin şerefine, eşinizle yemeğe çıkmayı planlayın. Kendinize vereceğiniz ödüller, küçük yada büyük, hoşunuza giden herşey olabilir. Eğer ödüle layık olamazsanız, kesinlikle almayın; başarılı olursanız da mutlaka ödülünüzü kendi kendinize verin. Böyle ara sıra alacağınız ödüller yaşamı daha renklendirir ve korktunuz işleri erteleme eğiliminizin üstesinden gelmenize yardım eder.
- Elinizde ne varsa onunla yola çıkın.
- Sıkıcı ve sevimsiz bir işi birine vermeyi deneyin.
- Ertelemeciliğe karşı engeller oluşturun.(5)
Sonuç olarak şunları söyleyebiliriz. Erteleme tabiidir. Bazen haklı sebeplere dayanır. Bazen yapacağınız en akıllıca şeylerden biridir. Çoğu zaman bu konuda bir şey yapmamanız ve görevi ertelemektense gerçekleştirmenin daha iyi olacağını düşünün. Kesinlikle görevi yerine getirmek ertelemekten daha hızlıdır. Korku her zaman mantıklı değildir. Hatta haklı sebepleri de yoktur. Herhangi bir konuda korktuğunuz bir işi arkadaşınızla tartışırsanız o korku çoğu zaman kaybolur gider.
___________________________________________________
1-Mustafa Sevinç, a.g.e., 1996, s.240
2-Mustafa Sevinç, a.g.e., 1996, s.239
3-Ray Josephs, a.g.e., 1997, s.56
4-Jane Allan,a.g.e.,s.108
5-Ray Josephs, a.g.e., 1997, s.56-57-58
6- Ray Josephs, a.g.e, 1997, s.56-57-58
CELAL ÇELİK
Zaman yönetimi uzmanı